مطالعه فونستیک ماهی جنس cobitis در حوزه ی خزر جنوبی

سگ ماهیان خاردار در بسیاری از رودخانه های اصلی حوزه ی دریای خزر یافت می شوند. با این حال رده بندی این گروه از ماهیان بطور دقیق مطالعه نشده است. برای مطالعات مورفومتریک، سه جمعیت (گونه) از جنس cobitis از حوزه خزر جنوبی به روش ریخت سنجی هندسی بررسی شد. اختلاف معنی داری بین گروه ها مشاهده گردید و آنالیز چند متغیره cva نشان دهنده جدایی کامل این سه گروه از هم بود (001/0p<). برای مطالعات بیولوژی این جنس، یک جمعیت پایلوت از رودخانه دوق در استان گلستان بررسی گردید. نمونه برداری به صورت ماهیانه و به مدت یکسال انجام شد و در مجموع 417 قطعه ماهی از این منطقه صید شد. دامنه طولی ماهیان از 06/27 تا 93/92 میلی متر و وزن کل از 11/0 تا 79/6 گرم متغیر بود. نسبت جنسی نابرابر (26/2 :1) و غالبیت با گروه ماده دیده شد. رابطه طول و وزن بدست آمده بیانگر رشد آلومتریک مثبت برای جنس ماده و رشد آلومتریک منفی برای جنس نر بود. پارامترهای معادله رشد وان برتالانفی برای جنس نر و ماده به ترتیب lt = 94.65 (1 - e–0.15(t + 2.43)) و lt = 115.04 (1 - e–0.12(t + 1.47)) تخمین زده شد. زمان تخم ریزی سگ ماهی خاردار رودخانه دوق از اسفند تا خرداد ماه مشاهده شد. بیشترین متوسط نموگنادی (gsi) در ماه فروردین و برای جنس نر 96/1 و برای جنس ماده 61/6 بدست آمد. میانگین قطر تخمک ها 90/0 میلی متر و از 3/0 تا 3/1 میلی متر متغیر بود. میزان همآوری مطلق بین 04/155 تا 3212 تخم و میزان همآوری نسبی 41/55 تا 76/634 تخم برگرم بدست آمد. بیشترین مقدار ضریب وضعیت برای جنس نر و در بهمن ماه دیده شد. نتایج نشان داد که جنس ماده از ضریب رشد لحظه ای بالاتری برخوردار بود. تنوع مشاهده شده در هر یک از پارامترهای توصیف شده نشان دهنده ی تنوع درون جمعیتی است که شناخت این پارامترها در بوم شناسی و حفاظت این گونه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.